Αναγκαστικές εξώσεις στο ΚΥΤ του Κατσικά
Τη Δευτέρα, 14 Δεκεμβρίου 2020, πολυάριθμοι κάτοικοι του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης προσφύγων του Κατσικά υπήρξαν θύματα αναγκαστικών εξώσεων από τον καταυλισμό μέσω της αστυνομίας. Οι αρχές χρησιμοποίησαν βίαια μέτρα συμπεριλαμβάνοντας δακρυγόνα· η κλιμάκωση των εντάσεων ολοκληρώθηκε με τη σύλληψη τουλάχιστον δύο ατόμων. Αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν τον ήχο πυροβολισμών – που προκλήθηκαν είτε από πλαστικές σφαίρες, είτε από χειροβομβίδες κρότου-λάμψης που ενεργοποιήθηκαν μέσα στον καταυλισμό – και τα δύο από την αστυνομία. Αυτό το άρθρο βασίζεται σε μαρτυρίες των κατοίκων του καταυλισμού που ήταν παρόντες στα γεγονότα.
Η έξωση στον Κατσικά στις 14 Δεκεμβρίου
Το πρωί της 14ης Δεκεμβρίου, τα ΜΑΤ περικύκλωσαν τον προσφυγικό καταυλισμό του Κατσικά. Αυτόπτες μάρτυρες επιβεβαίωσαν ότι τα ΜΑΤ ήταν παρόντα από νωρίς, στις 06:00 π.μ., χωρίς σαφή αιτία, καθώς δεν είχε προϋπάρξει κάποιο συμβάν που θα απαιτούσε την παρουσία τους.
Η αιτία της αστυνομικής παρουσίας, ωστόσο, έγινε σαφής γύρω στις 10:00 π.μ. Η αστυνομία ξεκίνησε να βγάζει ανθρώπους από τα κοντέινερ, ισχυριζόμενη ότι πλέον δεν είχαν το δικαίωμα να κατοικούν στη δομή, ή να μεταφέρει ανθρώπους σε διαφορετικά κοντέινερ. Παράλληλα, ενημέρωσαν άλλους ότι νέες αφίξεις στον καταυλισμό* θα εγκαθίσταντο στο κοντέινερ τους· παραμένει ασαφές αν οι νέες αφίξεις είχαν υποβληθεί σε τεστ για τον Covid-19, πριν μετακινηθούν σε κοντέινερ όπου ήδη κατοικούν άλλοι. Σε περιπτώσεις στις οποίες οι κάτοικοι δεν ήταν στα κοντέινερ τους, η αστυνομία μπήκε βίαια, έβγαλε έξω προσωπικά αντικείμενα και άλλαξε τις κλειδαριές.
Υπήρχαν περιπτώσεις στις οποίες οι άνθρωποι αρνήθηκαν να φύγουν από το κοντέινερ τους ή αντιστάθηκαν στο να μοιραστούν τον ήδη περιορισμένο χώρο του κοντέινερ με ακόμα περισσότερους ανθρώπους· σε αυτές τις περιπτώσεις, η αστυνομία μπήκε με τη βία και απομάκρυνε τους ανθρώπους και τα υπάρχοντά τους από τα κοντέινερ. Ένας άνδρας – σύζυγος και πατέρας τεσσάρων παιδιών – αρνήθηκε να εγκατασταθούν τρεις ακόμη άγνωστοι στο κοντέινερ όπου ζει η οικογένεια των έξι. Αυτόπτες μάρτυρες επιβεβαίωσαν ότι η αστυνομία χρησιμοποίησε σωματική βία για να τον ακινητοποιήσει στο έδαφος. Χτυπήθηκε με κλομπ, ακινητοποιήθηκε στο έδαφος με γόνατο στο λαιμό του και αργότερα συνελήφθη. Η γυναίκα του, τα παιδιά του και πολλοί γείτονες υπήρξαν μάρτυρες ολόκληρης της σκηνής. Άλλοι κάτοικοι του καταυλισμού, που προσπαθούσαν να μεσολαβήσουν στις γενικές διαδικασίες των εξώσεων, και ένας γιατρός που δούλευε στη δομή και εξέφρασε τη διαφωνία του με τις μεθόδους, απωθήθηκαν από την αστυνομία, που προχώρησε στη χρήση δακρυγόνων και βομβιδίων ήχου μέσα στον καταυλισμό. Αυτοί που υπέστησαν έξωση από τη δομή δεν έχουν λάβει σαφείς οδηγίες για το πού να βρουν καταφύγιο.
Τι οδήγησε σε αυτό το συμβάν;
Για να γίνει κατανοητό το περικείμενο και γιατί αυτό συνέβη, χρειάζεται κανείς να ξέρει ότι ένα σημαντικό ποσοστό αιτούντων άσυλο και προσφύγων στην Ελλάδα αναγκάζονται να ζουν σε απομονωμένους προσφυγικούς καταυλισμούς, συχνά σε τραγικές συνθήκες. Στον καταυλισμό του Κατσικά, όπως και σε πολλούς άλλους, οι κάτοικοι μένουν σε κοντέινερ που μοιράζονται με έως 8 άλλα άτομα – τα οποία είναι μέλη της οικογενείας τους ή εντελώς άγνωστοί τους. Αυτή η λύση στέγασης είναι, συνεπώς, έντονα αμφισβητήσιμη, σε μια χώρα όπου άφθονα εγκαταλελειμμένα κτίρια είναι διαθέσιμα. Πόσω μάλλον όταν αυτή η χώρα είναι μέρος της Ευρώπης, η οποία μπορεί να θεωρηθεί μια από τις πιο ισχυρές και πλούσιες ηπείρους στον κόσμο σήμερα.
Εντός του ισχύοντος συστήματος ασύλου, οι άνθρωποι συνήθως χρειάζεται να περιμένουν για ένα ή δύο χρόνια σε αυτές τις συνθήκες, προτού εκδοθεί μια απόφαση για το αίτημα ασύλου τους. Αφού λάβουν μια θετική απάντηση, τους δίνεται μια περίοδος χάριτος των μόλις τεσσάρων εβδομάδων να φύγουν από τους χώρους τους που στεγάζονται (δηλαδή στα κοντέινερ) και να βρουν τη δική τους στέγαση. Πρακτικά, αυτό φέρνει τους ανθρώπους αντιμέτωπους με την αδύνατη πρόκληση να πρέπει να ενεργούν ως ενταγμένα μέλη της κοινωνίας υποδοχής τους, ενώ στην πραγματικότητα κανένας τρόπος ένταξης δεν είναι διαθέσιμος γι’ αυτούς. Το εμπόδιο της γλώσσας και η οικονομική κατάσταση είναι κωλύματα που οι περισσότεροι δεν μπορούν να ξεπεράσουν· αυτά τα κωλύματα επιδεινώνονται με την παρούσα κατάσταση του πανεθνικού lockdown, ως απόκριση στην παγκόσμια πανδημία. Την ίδια στιγμή, οι συνεχείς αφίξεις ανδρών, γυναικών και παιδιών στα ελληνικά νησιά οδηγεί τις αρχές να εφαρμόζουν περισσότερη πίεση σε ένα ήδη προβληματικό σύστημα. Οι άνθρωποι που μεταφέρονται* στον καταυλισμό του Κατσικά έχουν τοποθετηθεί σε μια μεγάλη σκηνή, η οποία είναι εκτεθειμένη στις συνεχώς χαμηλότερες θερμοκρασίες και στις δριμείες βροχές, μέχρι να δημιουργηθεί χώρος για αυτούς σε έναν καταυλισμό που ήδη έχει φτάσει το όριο χωρητικότητάς του. Αντί να στοιβάζουν τον κόσμο σε σκηνές ή να τον διώχνουν στο δρόμο, οι αρχές – και όλοι μας – πρέπει εξ αρχής να αμφισβητήσουν την τακτική τους να φιλοξενούν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων σε αυτά τα απομονωμένα γκέτο και σε απαράδεκτες συνθήκες.
Στον προσφυγικό καταυλισμό του Κατσικά, οι πρόσφυγες που έλαβαν μια θετική απόφαση στο αίτημα ασύλου τους, ενημερώθηκαν για το τέλος της περιόδου χάριτός τους στα κοντέινέρ τους πολλές βδομάδες πριν. Ωστόσο, δεδομένης της αδυναμίας να βρουν εναλλακτικές στη διάρκεια ενός πανεθνικού lockdown και της πανδημίας του κορωνοϊού, δε βρήκαν άλλη επιλογή πέρα απ’ το να μείνουν στα κοντέινερ τους, ακόμα κι αν αυτό σήμαινε πως θα έχαναν την οικονομική στήριξη από την ελληνική κυβέρνηση άμεσα.
Απόγνωση μεταξύ των κατοίκων του καταυλισμού – περισσότερες εξώσεις ως το τέλος του 2020
Η απόλυτη έλλειψη βιώσιμων εναλλακτικών επιβίωσης έξω από τον καταυλισμό εντείνει την απόγνωση ανάμεσα στους κατοίκους του καταυλισμού. Τουλάχιστον ένα άτομο ανάμεσα σε αυτούς που υπέστησαν έξωση τη Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου είναι γνωστό ότι πάσχει από προβλήματα ψυχικής υγείας, και τώρα καλείται να βρει εναλλακτική για στέγη, εν μέσω ενός πανεθνικού lockdown, χωρίς πρόσβαση στη στήριξη που χρειάζεται. Από τη Δευτέρα, έχουν προκύψει δύο περιπτώσεις σοβαρού αυτοτραυματισμού ανάμεσα στους κατοίκους του καταυλισμού. Αυτές οι αντιδράσεις είναι ενδεικτικές του συναισθηματικού και ψυχικού βάρους που έχουν προκαλέσει αυτές οι συνθήκες – μπορεί να ιδωθεί ως μια συνέπεια της εξάντλησης που προκλήθηκε από αυτή την αόριστη κατάσταση, της απρόσμενης και επιθετικής αστυνομικής επέμβασης, όπως και της αγωνίας που δημιουργείται από το ερώτημα του «πού να πας;» εν μέσω χειμώνα, εν μέσω ενός πανεθνικού lockdown και μιας παγκόσμιας πανδημίας, χωρίς να καταλαβαίνεις την τοπική γλώσσα και χωρίς επαρκείς οικονομικούς πόρους. Πώς αναμένουμε να ανταποκριθούν οι άνθρωποι σε αυτή την καταστροφική κατάσταση στην οποία αναγκάστηκαν; Οι άνθρωποι που καταστέλλονται με δακρυγόνα και διώχνονται από τον καταυλισμό έχουν σε πολλές περιπτώσεις βιώσει πόλεμο, ένοπλες συγκρούσεις και/ή φτώχεια. Πώς αναμένουμε μία γενιά να μεγαλώσει ως υγιείς, ανεξάρτητοι άνθρωποι, αν αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο τους υποδέχονται σε ένα μέρος όπου αναζητούν προστασία;
Συνολικά οκτώ οικογένειες και/ή άτομα υπέστησαν έξωση στην επέμβαση που έλαβε χώρα τη Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου. Ως το τέλος του 2020, 49 ακόμα οικογένειες και 30 άτομα αναμένονται να φύγουν από τον καταυλισμό. Λοιπόν, πού περιμένουμε να πάνε; Το μόνο σημείο αναφοράς που δίνεται για να τους στηρίξει είναι το πρόγραμμα Ήλιος, που θεωρητικά βοηθά ανθρώπους να βρουν στέγαση. Αλλά ο προσανατολισμός είναι κάθε άλλο παρά επαρκής για το πώς να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτή τη στήριξη. Πιστεύεται ότι ακόμα 150 άνθρωποι θα οδηγηθούν στον καταυλισμό του Κατσικά* στο άμεσο μέλλον. Ήδη σήμερα, η πρώτη ομάδα νέων αφίξεων έχει οδηγηθεί στον Κατσικά – ενώ από όλους τους υπαλλήλους των κοινωνικών οργανισμών ή του κράτους έχει ζητηθεί να φύγουν από τον καταυλισμό. Η απόφαση να αφαιρεθούν τα αντικειμενικά, τρίτα πρόσωπα από τη σκηνή είναι ανησυχητική και έντονα αμφισβητήσιμη.
Προτρέπουμε τις ελληνικές αρχές να σταματήσουν τις εξώσεις σε ανθρώπους στη μέση του χειμώνα και στον καιρό ενός πανεθνικού lockdown. Επιπλέον προτρέπουμε τις ελληνικές αρχές να σταματήσουν να μεταφέρουν ανθρώπους σε καταυλισμούς στην ηπειρωτική χώρα που ήδη βρίσκονται στο όριο της χωρητικότητάς τους, και αντ’ αυτού να παρέχουν πιο αξιοπρεπή στέγαση που διαφυλάττει την ασφάλεια των ανθρώπων στον καιρό του κορωνοϊού. Προτρέπουμε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να στηρίξουν την Ελλάδα στην παροχή αξιοπρεπών, βιώσιμων λύσεων για τους ανθρώπους που έρχονται στην Ευρώπη σε αναζήτηση ελευθερίας και ασφάλειας, αντί να χρησιμοποιούν την Ελλάδα σα φράγμα που τις προασπίζει από την ανάγκη να αναλάβουν την ευθύνη.
Αναρτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2020
Από την Soup and Socks
Πρωτότυπο: https://soupandsocks.eu/2020/12/15/forced-evictions-in-katsikas-refugee-camp
*Υ.Γ.: Προέκυψαν αποκλίνουσες πληροφορίες ως προς τα μέρη απ’ όπου προέρχονται οι νέοι πρόσφυγες που μεταφέρονται στον καταυλισμό του Κατσικά. Η πρώτη εκδοχή αυτού του άρθρου ανέφερε ότι άνθρωποι μεταφέρονται μόνο από τη Λέσβο, αλλά πολλές φωνές έχουν αναφέρει άλλους τόπους προέλευσης από τότε. Έχουμε συνεπώς προσαρμόσει το άρθρο στις 17 Δεκεμβρίου 2020.